تحلیل درآمد و هزینه‌های استخراج بیت کوین با لپ‌تاپ گیمینگ و ASIC

پس از تکمیل رویداد هاوینگ در ماه آوریل ۲۰۲۴، درآمد استخراج کنندگان بیت کوین نصف شد و سختی شبکه بالا رفت. هر روز نسل جدید لپ‌تاپ‌های گیمینگ وارد بازار می‌شود و یکی از سوالات این است که آیا می‌توان با یک دستگاه لپ تاپ گیمینگ ساده بیت کوین ماین کرد و قدرت استخراج لپ تاپ در مقایسه با دستگاه ASIC چقدر است؟ یکی از مهم‌ترین معیارها برای بررسی توان محاسباتی مورد نیاز برای استخراج بیت کوین، سختی شبکه (Difficulty) است. در حال حاضر، سختی شبکه بیت کوین برابر با حدود ۱۱۹٫۱۲ تریلیون است؛ میانگین توان محاسباتی شبکه نیز در حدود ۹۱۳ اگزاهش بر ثانیه (EH/s) قرار دارد. هرچه سختی و هَش‌ریت شبکه بیشتر باشد، برای استخراج هر واحد بیت کوین (یا سهمی از آن) به قدرت محاسباتی بالاتری نیاز است. با توجه به قیمت فعلی بیت کوین که نزدیک به ۱۰۰٬۰۰۰ دلار است، درآمد روزانه یک تراهش بر ثانیه (TH/s) تقریباً معادل ۰٫۹ دلار است. اما برای دسترسی به این درآمد چه سخت‌افزار، چه مقدار برق و چقدر زمان نیاز داریم و آیا می‌توانیم از راه استخراج بیت کوین با لپ تاپ گیمینگ به درآمد متوسط ماهانه دست یابیم؟ لپ‌تاپ‌های گیمینگ معمولی که از کارت‌های گرافیک سری RTX ۳۰ استفاده می‌کنند، در بهترین حالت می‌توانند حدود ۱۰۰–۲۰۰ مگاهش بر ثانیه (MH/s) برای الگوریتم SHA-۲۵۶ تولید کنند؛ عددی که معادل ۰٫۰۰۰۱–۰٫۰۰۰۲ تراهش بر ثانیه است و درآمد روزانه آن با فرض مصرف برق ۲۰۰ وات و هش‌ریت ۰٫۰۰۰۱۵ TH/s، به ۰٫۰۱–۰٫۰۲ دلار می‌رسد. یعنی ۱–۲ سنت در بهترین حالت! این در حالی است که دستگاه‌های ASIC نسل جدید مانند Bitmain Antminer S۱۹ Pro با توان پردازشی ۱۱۰ TH/s و مصرف برق ۳۲۵۰ وات، روزانه حدود ۵٫۶۳ دلار سود ناخالص (بدون احتساب هزینه برق) ایجاد می‌کنند. این یعنی از نظر هش‌ریت یک ماینر ASIC معادل ۱۱۰ لپ‌تاپ گیمینگِ قوی است؛ اما اگر هدف رسیدن به یک هش‌ریت معادل یک S۱۹ Pro باشد، حداقل به ۱۱۰٬۰۰۰ لپ‌تاپ گیمینگ نیاز خواهید داشت! در فروشگاه‌های آنلاین ایران، قیمت یک لپ‌تاپ گیمینگ با کارت گرافیک RTX ۳۰۶۰ یا RTX ۳۰۷۰ معمولاً بین ۶۰ تا ۹۰ میلیون تومان تخمین زده می‌شود. از طرف دیگر، قیمت یک Antminer S۱۹ Pro در بازار ایران بسته به نوسانات ارزی و موجودی، از حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان متغیر است. برای تهیهٔ هش‌ریت معادل یک S۱۹ Pro به‌صورت لپ‌تاپی باید حدود ۱۱ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کنید. تعرفهٔ تأمین برق در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ معادل ۷۵۴۲ ریال به ازای هر کیلووات‌ساعت است. اما برای مصارف خانگی، ضریب پلکانی اعمال می‌شود: تا ۲۰۰ کیلووات‌ساعت ماهیانه ۱۴ درصد هزینهٔ تأمین، یعنی حدود ۱۰۵۶ ریال؛ برای ۲۰۱–۴۰۰ کیلووات‌ساعت، ۲۹ درصد (حدود ۲۱۸۸ ریال) و برای مازاد، ۱۵۰ درصد (۱۱۳۱۳ ریال). بنابراین، یک Antminer S۱۹ Pro با مصرف ۳٫۲۵ کیلووات به‌طور متوسط روزانه ۷۸ کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کند. اگر برق را در تعرفهٔ اصلی ۱۰۵۶ ریال فرض کنیم، هزینهٔ برق روزانه‌اش حدود ۸۲٬۰۰۰ ریال خواهد بود. براساس مقررات ایران، ماینینگ بیت کوین بدون مجوز وزارت نیرو و وزارت صمت غیرقانونی است. در صورت کشف دستگاه بدون مجوز، علاوه بر مصادرهٔ سخت‌افزار، جریمهٔ نقدی معادل ۲ تا ۶ برابر ارزش دستگاه اعمال می‌شود و در صورت تکرار ممکن است اجرای حکم زندان نیز مطرح شود. همچنین مصرف غیرمجاز برق در صورت مشمول تعرفهٔ صنعتی با ضریب ۱٫۵ می‌شود که به‌معنای پرداخت حدود ۴٬۲۰۰ تومان به ازای هر کیلووات‌ساعت است؛ در صورت تخلف، اداره برق می‌تواند برق مشترک را قطع و جریمهٔ چندبرابری دریافت کند. با توجه به داده‌ها درآمد ماهانه حاصل از استخراج بیت کوین با یک دستگاه لپ تاپ گیمینگ تقریباً صفر و هزینهٔ برق بیشتر از درآمد است؛ بنابراین از نظر اقتصادی انتخابی نادرست است. از سوی دیگر، یک دستگاه ASIC با وجود سرمایه‌گذاری اولیه، ماهانه ۱۶۰ دلار سود می‌دهد و با توجه به قیمت دستگاه، در صورت برق ارزان و تهویه مناسب بازگشت سرمایه اولیه، حدوداً ۳ سال طول می‌کشد. با توجه به ناترازی برق در ایران و غیرقانونی بودن استخراج، سود عملیاتی نسبت به ریسک و سرمایه اولیه ارزشمند نیست.